رفلاكس نوزادان؛ انواع، علائم، عوارض و درمان

رفلاکس نوزادان یکی از مشکلات رایج در این سن است. به طول کلی رفلاکس معده به حرکت محتویات معده به مری گفته می شود. شاید به نظر برسد این بیماری فقط در افراد بزرگسال ایجاد می شود، اما بهتر است بدانید که در کودکان و نوزادان هم وجود دارد. در ادامه این مطلب کلینیک ختنه نوزادان تهران در مورد رفلاکس نوزادان، علائم، تشخیص و درمان آن توضیح داده خواهد شد.

رفلاکس چیست؟

این بیماری باعث عوارضی مانند تحریک پذیری، مشکلات تنفسی و بروز مشکلاتی در روند رشد می شود. تشخیص اغلب به صورت بالینی، از جمله با بررسی تغییر رژیم غذایی انجام می شود، اما برخی از نوزادان نیاز به روش های دیگر و گاهی اوقات آندوسکوپی دارند. درمان رفلاکس با اصلاح تغذیه و وضعیت قرارگیری بدن بعد از تغذیه شروع می شود. برخی از نوزادان به داروهای سرکوب کننده اسید مانند مهارکننده های پمپ پروتون یا مسدود کننده های H2 نیاز دارند.

این مشکل تقریباً در همه نوزادان رخ می دهد و به صورت آروغ خیس پس از شیر خوردن ظاهر می شود. این مشکل در نوزادان در 95 درصد موارد تا 18 ماهگی برطرف می شود.

علل و عوامل تشدید کننده رفلاکس چیست؟

شایع ترین علت این بیماری در نوزادان مشابه بزرگسالان است و این علت عبارت است از: عدم توانایی اسفنکتر تحتانی مری در جلوگیری کردن از برگشت محتویات معده به مری.

فشار اسفنکتر تحتانی مری ممکن است خود به خود یا پس از قرار گرفتن در معرض دود سیگار و کافئین (در نوشیدنی ها) به طور موقت کاهش یابد که شایع ترین علت رفلاکس است. عواملی که باعث کاهش فشار در اسفنکتر تحتانی مری می شوند، موجب رفلاکس می شوند. علل دیگر عبارتند از آلرژی غذایی، که معمولاً آلرژی به شیر گاو است. یک علت با شیوع کمتر، گاستروپارزی (تاخیر در تخلیه معده) است که در آن غذا برای مدت طولانی ‌تری در معده باقی می ‌ماند و فشار بالای معده را حفظ می کند که سبب ایجاد علایم می گردد.

عوارض رفلاکس چیست؟

عوارض این بیماری عمدتاً به دلیل تحریک ناشی از اسید معده و کمبود کالری ناشی از برگشت مکرر غذا است. اسید معده ممکن است مری، حنجره و حتی مجاری تنفسی (در صورت آسپیراسیون) را تحریک کند. تحریک مری ممکن است جذب غذا را کاهش دهد زیرا نوزادان یاد می گیرند با خوردن کمتر از رفلاکس جلوگیری کنند. به دنبال تحریک بیش از حد مری (ازوفاژیت) ممکن است باعث خونریزی خفیف و مزمن گوارشی و همچنین تنگی مری شود. تحریک حنجره و راه هوایی ممکن است باعث علائم تنفسی شود. آسپیراسیون ممکن است باعث ذات الریه مکرر شود.

علائم رفلاکس نوزادان چیست؟

علامت اصلی رفلاکس، ترش کردن مکرر است. نوزادانی که دچار این مشکل هستند، علائم دیگری مانند تحریک پذیری، امتناع از تغذیه و یا علائم تنفسی مانند سرفه یا خس خس مزمن مکرر هم دارند. معمولاً نوزادان دچار آپنه متناوب یا دوره ‌هایی از قوس دادن به پشت و چرخاندن سر به یک طرف می‌شوند (سندرم سندیفر). نوزادان ممکن است به خوبی وزن نگیرند و یا دچار کاهش وزن شوند.

تشخیص بیماری چگونه است؟

در بچه‌ های بزرگ‌تر، پزشکان معمولاً با انجام معاینه و بررسی علائم، این مشکل را تشخیص می‌دهند. اگر کودک شما علائم رفلاکس نوزادان را دارد، سعی کنید غذاهایی را که به نظر می رسد باعث ایجاد آن می شوند، پیدا کنید. این می تواند به پزشک کمک کند تا بفهمد چه اتفاقی دارد می افتد. در کودکان کوچکتر و نوزادان، پزشکان ممکن است این آزمایشات را برای تشخیص بیماری انجام دهند:

• ارزیابی رادیولوژیک دستگاه گوارش فوقانی: با این روش اشعه ایکس می تواند مایع پشت مری، تحریک یا باریک شدن مری و هرگونه مشکل دستگاه گوارش فوقانی را نشان دهد. برای این ارزیابی، کودک شما مقدار کمی مایع گچی (باریم) را می بلعد. این مایع روی اشعه ایکس ظاهر می شود و روند بلع را نشان می دهد.
• بررسی 24 ساعته-ph: این دقیق ترین راه برای تشخیص رفلاکس و همچنین دفعات وقوع آن است. یک لوله نازک و انعطاف پذیر از طریق بینی به مری وارد می شود. نوک آن دقیقاً بالای اسفنکتر مری به مدت 24 ساعت قرار می گیرد تا سطح اسید در مری بررسی شود
• اسکن شیر: در این روش اسکن اشعه ایکس یک مایع خاص را در حالی که کودک آن را می بلعد، ردیابی می کند. اسکن‌ها می‌توانند نشان دهند که آیا معده به کندی مایعات را تخلیه می‌کند و آیا مایع برگشت داد شده به ریه ‌ها استنشاق می‌شود یا خیر.
• آندوسکوپی فوقانی: پزشکان با استفاده از یک دوربین فیبر نوری کوچک به مری، معده و بخشی از روده کوچک نگاه می کنند. آنها همچنین ممکن است یک نمونه بافت کوچک (بیوپسی) از پوشش مری برای رد کردن یا یافتن مشکلات دیگر در کنار رفلاکس نوزادان بردارند.

درمان رفلاکس نوزادان چیست؟

• درمان به علائم و شدت آنها بستگی دارد. برخی تغییرات ساده در تغذیه می تواند در درمان نوزادان کمک کننده باشد:
• نباید زیاد به نوزاد غذا داد. تغذیه های کمتر اما با دفعات بیشتر می تواند علایم را تسکین دهد.
• قبل و بعد از شیر دادن به کودک کمک کنید تا آروغ بزند.
• هنگام شیر دادن و 15 تا 30 دقیقه بعد از آن، کودک را در حالت عمودی نگه دارید. پس از شیر خوردن کودک خود را در صندلی نوزاد قرار ندهید. این وضعیت می تواند رفلاکس را بدتر کند
• اجازه ندهید کسی در اطراف کودک شما سیگار بکشد. دود تنباکو می تواند علائم رفلاکس نوزادان را شدیدتر کند.

بچه های بزرگتر اغلب با اجتناب از غذاها و نوشیدنی هایی که باعث ایجاد علائم می شوند، تسکین می یابند. اغلب، این موارد عبارتند از:

• میوه های خانواده مرکبات
• شکلات
• غذا و نوشیدنی دارای کافئین
• غذاهای چرب و سرخ شده
• سیر و پیاز
• غذاهای ادویه دار
• سس ها
• نعناع تند

نوزادان کمتر از 1 سال، باید همیشه به پشت روی یک سطح صاف و سفت بخوابند. اگر علائم ادامه یابد، پزشکان ممکن است داروهایی را تجویز کنند، مانند:

• مسدود کننده های H2
• مهارکننده های پمپ پروتون
• پروکینتیک ها

به ندرت، درمان دارویی به تنهایی کمکی نمی‌کند و کودک به خوبی رشد نمی کند یا مشکلات دیگری دارد. بنابراین، روش جراحی ممکن است مفید باشد. در این جراحی که فوندوپلیکاسیون نامیده می‌شود، پزشک با پیچاندن بخشی از معده به دور مری، دریچه‌ای را در بالای معده ایجاد می‌کند تا اسفنکتر را تقویت کرده و از رفلاکس جلوگیری کند.