عفونت های تنفسی در کودکان یکی از مشکلات رایج در فصول سرد سال است. تا چه حد با این عفونت ها، علل، علائم و راه‌های درمان آن آشنایی دارید؟ علائم عفونت ریه در کودکان چیست؟ یکی از مهم‌ترین و البته شایع‌ترین علل بستری و متأسفانه مرگ و میر نوزادان، عفونت‌های تنفسی در کودکان است. علت ابتلا به این عفونت، غالباً ویروس و باکتری بوده که می‌تواند بر روند سلامتی کودکان تأثیرات زیادی را بگذارد که البته با گذشت یک دوره چند روزه، بهبودی حاصل می‌شود .یکی از مشکلات تنفسی شدید، عفونت ریه در کودکان است. عفونت ریه سبب التهاب بافت ریه می‌شود که یک یا دو طرف قفسه سینه را درگیر می‌کند و علت ایجاد آن هم باکتری، ویروس، انگل یا قارچ‌ها هستند. در این مطلب کلینیک ختنه نوزادان تهران دکتر امیر بهتاش امیری متخصص کودکان و نوزادان در مورد این بیماری شایع در کودکان توضیح می‌دهند.
عفونت های تنفسی در کودکان چیست؟
بیماری ناشی از عفونت حاد که دستگاه تنفسی فوقانی شامل سینوس‌ها، حلق، حنجره یا نای و بینی را درگیر می‌کند. این بیماری شامل: گلودرد، التهاب لوزه(تونسیلیت)، فارنژیت، سینوزیت، لارنژیت، اوتیت میانی و سرماخوردگی است.
پنومونی یا عفونت ریه در کودکان نیز، با ملتهب شدن بافت ریه همراه با تراکم آلوئولی همراه است که به عنوان یکی از شایع‌ترین علل مرگ و میر کودکان در جهان شناخته می‌شود.
انواع عفونت های تنفسی در کودکان
عفونت‌های تنفسی در کودکان به 2 دسته: عفونت‌های بخش فوقانی دستگاه تنفسی، شامل: آنفولانزا، تنگی نفس و برونشیت و عفونت‌های بخش پایین دستگاه تنفسی مانند: التهاب ریه و عفونت حلق و گلو تقسیم می‌شود. ویروس‌ها و باکتری‌ها عامل اصلی ایجاد عفونت هستند که ممکن است هر کدام علائم متفاوتی را در فرد مبتلا ایجاد کنند.
علل شایع این بیماری چیست؟
یکی از دلایل اصلی ابتلا به عفونت‌های تنفسی در کودکان، تماس نزدیک با فرد مبتلا در محیط‌هایی مانند مهدکودک، مدرسه و خانه است. از دیگر عوامل ایجاد عفونت در کودکان، باکتری‌ها و ویروس‌ها می باشند. استنشاق مواد حساسیت‌زا و شیمیایی می‌تواند موجب عفونت ریه در کودکانشود. از طریق جریان خون و قطرات تنفسی که همراه سرفه و عطسه در هوا پخش می شود، هم ممکن است عفونت وارد ریه‌ها شود. پرندگان و عفونت‌های بیمارستانی هم می‌توانند دلیلی برای انتقال عفونت در کودکان باشند.
عوامل مختلفی در گسترش شیوع این عفونت مؤثر هستند: کودکان در ماه‌های سرد سال معمولاً به این عفونت‌ها بیشتر مبتلا می‌شوند. تغذیه نامناسب، ضعف سیستم ایمنی، عدم رعایت بهداشت شخصی، استرس و آلودگی هوا نیز می‌تواند دلایلی مزید بر علت‌های ذکر شده برای ابتلای کودک به عفونت تنفسی باشد.
علائم عفونت‌های تنفسی در کودکان چیست؟
نشانه‌هایی نظیر عطسه، تب، سرفه، خستگی و ضعف، کاهش اشتها، آبریزش بینی، تغییر در الگوی تنفس و تنگی نَفَس و التهاب در گلو و حلق، از علائم عفونت‌های تنفسی در کودکان است.
عفونت ریه در کودکان ممکن است در ابتدا با سرفه های خشک شروع شود و پس از گذشت 1 یا 2 روز همراه با خلط زرد رنگ باشد. حتی ممکن است این خلط رگه‌های خونی داشته یا به رنگ نارنجی باشد. تنفس به صورت سریع و سطحی است که ممکن است کودک به نفس زدن بیافتد.
تشخیص بیماری از چه راهی امکان‌پذیر است؟
تشخیص اولیه غالباً به صورت بررسی علائم بالینی کودک و پرسش و پاسخ از والدین و همراهان کودک است. سپس پزشک، علائم و نشانه‌هایی مانند تب، سرفه، تنگی نفس و گرفتگی صدا، عطسه، خستگی و ضعف و مواردی از این دست را مورد بررسی قرار می‌دهد. در این صورت است که پزشک می‌تواند راه‌ها و روش های درمانی مناسب را برای کودک مشخص کند.
علاوه بر موارد فوق، برای تشخیص عفونت ریه در کودکان، آزمایشات تشخیصی بیشتری از جمله: آزمایش خون، اسکن مغز و ریه، پرتونگاری سینوس‌ها و آزمایش آنتی‌ژن آنفولانزا توسط پزشک تجویز می‌شود که برای بررسی موارد خاص و تشخیص دقیق‌تر به پزشک کمک می‌کنند. پزشک نیز با بررسی جواب تمامی این آزمایشات و مشاهدات بالینی خود، تشخیص نهایی خود از بیماری و بهترین روش درمانی برای آن را مطرح می‌کند.
راه‌های درمانی عفونت های تنفسی در کودکان
بسته به شدت و نوع عفونتی که دستگاه تنفسی و یا ریه را درگیر کرده است، رویکرد درمانی متفاوتی توسط پزشک اتخاذ می‌شود.
–عفونت با منشأ ویروس. داروهای ضد سرفه و آنتی‌هستامین‌ها برای کاهش سرفه کودک و رفع گرفتگی صدای او توسط پزشک تجویز می‌شود. در برخی موارد نیز ممکن است داروی آنتی‌ویروس مورد استفاده قرار گیرد. برای بهبودی کامل کودک، مهم‌ترین قسمت درمان عفونت تنفسی که ویروس علت آن است، رفع تهوع و استفراغ و استراحت در خانه است.
–عفونت با منشأ باکتریایی. درمان استاندارد و رایج، استفاده از آنتی‌بیوتیک مناسب نوع باکتری برای حذف کامل عامل بیماری‌زا است. همچنین برخی داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی برای کاهش تب و التهابات ناشی از عفونت برای کودک مورد استفاده قرار می گیرد. استراحت کافی، مصرف بیشتر مایعات، تمیز نگه‌داشتن بینی و حلق با محلول آب و نمک و خودداری از تماس با افراد مبتلا به بیماری، تأثیر زیادی در بهبود مشکلات تنفسی کودکان دارد.
عفونت ریه در کودکان نیز به صورت سرپایی و تجویز آنتی‌بیوتیک بهبود پیدا می‌کند. اما در صورت بستری فرد مبتلا، تزریق آنتی‌بیوتیک، بخور، فیزیوتراپی قفسه سینه، مصرف داروهای «برم‌هگزین یا گایافنزین»، تجویز اکسیژن و مُسکِّن و تب‌بُر نیز لازم است.
درمان خانگی عفونت های تنفسی در کودکان
مصرف داروهای گیاهی مانند سیر، پیاز، کدوحلوایی، آویشن، آب هویج، برگ کرفس و جوشانده انجیر می‌تواند برای درمان عفونت، کمک‌کننده باشد.
در طول دوره بیماری و حتی بعد از آن، برای بهبودی کامل عفونت‌های تنفسی در کودکان، باید با زیاد کردن تعداد وعده‌های غذایی، از ایجاد خلل در رشد او جلوگیری به عمل آورید. غذاهایی مانند: سوپ، فرنی و آش برای بلع راحت‌تر پیشنهاد می‌شود.
سعی کنید طی این دوره، مصرف خوراکی‌هایی مانند موز، شیرینی، شکلات، آجیل، کمپوت و آب‌میوه‌های صنعتی به سبب تحریک و اثرگذاری روی دستگاه تنفسی کودک و افزایش سرفه را ممنوع کنید.
جمع‌بندی
عفونت تنفسی، بیماری است که سیستم تنفسی کودک را درگیر می‌کند. مهم‌ترین نشانه عفونت ریه در کودکان، سرفه است. این عفونت ممکن است در اثر عوارض به جای مانده از بعضی بیماری‌ها و یا فقط در اثر سرماخوردگی ایجاد شده باشد. با مصرف درست و به موقع داروهای تجویزی توسط پزشک و استراحت و مراقبت کافی در منزل، می‌توان این اطمینان را حاصل کرد که کودک مبتلا به عفونت تنفسی خیلی زود بهبود پیدا کرده و روند درمانی را به سرعت پشت سر می‌گذارد.
سؤالات متداول
1. آیا استفاده از دستگاه بخور برای بهبود عفونت‌های تنفسی در کودکان مناسب است؟
بله، می‌توانید با کمک یک دستگاه بخور گرم و مرطوب کننده هوا، رطوبت کافی را برای راحتی در تنفس کودک در فضای منزل ایجاد کنید.
2. آیا عفونت ریه در کودکان می‌تواند پیامدهایی برای او داشته باشد؟
ابتلای کودک به بیماری‌های مزمن و خطرناکی نظیر آسم، برونشیت و یا بیماری‌های قلبی-عروقی، می‌تواند زمینه را برای ابتلای سریع‌تر او به عفونت‌های تنفسی فراهم کند که این عفونت نیز سبب تشدید بیماری زمینه‌ای می‌شود. عفونت ریه در کودکان اگر به صورت حاد و مزمن باشد، می‌تواند سبب تخریب ریه شود و مشکلات بلندمدتی را برای دستگاه تنفسی او ایجاد کند.
