برفک دهان نوزادان و کودکان؛ علل و درمان

برفک دهان نوزادان در تعداد زیادی از شیرخواران اتفاق می افتد و در بین آنها رایج است. برفک برای نوزادان و شیرخواران مشکلی که ایجاد می کند در هنگام شیر خوردن یا غذا خوردن است. این مساله حتی در بین بزرگسالان هم شاید اتفاق بیفتد و هر چند وقت یکبار موجب اذیت شدن آنها می شود. برفک دهان درد و سوزش در دهان ایجاد می کند و اذیت شدن، نا آرامی، کلافگی و گریه کردن نوزاد را به دنبال دارد. در این مطلب سعی داریم به جنبه های مختلف برفک دهان نوزادان از جمله علل، درمان، پیشگیری و غیره بپردازیم. 

برفک دهان کودک

برفک دهان نوزادان یکی از انواع عفونت های قارچی است. عفونت های قارچی ممکن است خطرناک و تهدید کننده جان انسان ها باشند اما خوشبختانه این عفونت از نوع کم خطر است و تهدید جدی برای انسان به حساب نمی آید. برفک دهان نوزادان همان طور که از اسمش پیدا است، معمولا بر روی نواحی لب، گلو و دهان ایجاد می شود و به شکل یک سری لکه هایی به رنگ سفید دیده می شود. جای نگرانی نیست. این لکه های برای نوزادان و کودکان خطر چندانی ندارند و فقط ممکن است با درد و سوزش همراه باشند. 

برفک دهان نوزادان دو ماهه

همانطور که گفتیم برفک در نوزادان شایعتر است به خصوص در سن دو ماهگی. یک سری درمان های خانگی برای برفک وجود دارد، همچنین چند نوع قطره برای برفک کاربرد درمانی دارد و در دسترس است اما استفاده از این درمان های خانگی و قطره های دارویی برای نوزاد دو ماهه مشکل تر است. برفک دهان نوزادان در این سن آن ها را خیلی اذیت کرده و به شدت بهانه گیر می شوند و زیاد گریه می کنند. 

علت ابتلا چیست؟

در بالا اشاره شده که برفک نوعی عفونت است. برفک دهان نوزادان توسط نوعی عامل قارچی به نام کاندیدا ایجاد می شود بنابراین عفونت برفک از نوع عفونت قارچی است که درمان های ضد قارچی برای آن مفید است. نام این عامل قارچی کاندیدا آلبیکنز است. یکی از مواردی که ممکن است باعث ایجاد برفک دهان شود به هم خوردن بالانس یا تعادل باکتری های مفید بدن است، به همین دلیل است که استفاده از فرآورده های پروبیوتیک یکی از راه کار های مقابله با برفک است. البته برفک دهانی مساله خیلی خطرناک و نگران کننده ای نیست و پس از چند روز تا نهایتا یک یا دو هفته خود به خود برطرف می شود.

ذکر این نکته الزامی است که برفک دهان نوزادان واگیر دار است و می تواند بین مادر و کودک انتقال یابد. به همین دلیل است که در مادران شیرده که نوزاد شان به برفک دهان مبتلا شده، هم باید سینه مادر با استفاده از داروهای ضد قارچی موضعی درمان شود و هم نوزاد با استفاده از قطره های خوراکی درمان شود. دادن خودسرانه آنتی بیوتیک به کودکان می تواند تعادل باکتری های مفید کودک را بر هم بزند و او را مستعد ابتلا به برفک نماید. همچنین باید دقت کرد که پستانک و شیشه شیر نوزاد آلوده نشود و در فواصل کوتاهی شسته و تمیز گردد. مادر نیز هر بار پس از شیردهی سینه خود را بشوید و خشک کند. لباس های مادر و نوزاد به طور منظم شسته شده و در معرض آفتاب خشک شود. 

تشخیص برفک دهان نوزادان

تشخیص این مساله از طریق بالینی صورت می گیرد. اگر روی زبان یا دهان نوزاد  شما لکه های سفید یا زرد رنگ شبیه برفک وجود دارد که به راحتی پاک نمی شوند، بهتر است که به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. پزشک دهان و زبان نوزاد را معاینه می کند و در صورت نیاز دارو های لازم را تجویز می کند. 

فرق برفک دهان نوزادان با دلمه شیر

والدین باید توجه داشته باشند که بعد از شیر خوردن نوزاد، لکه های سفید رنگی بر روی زبان و دهان نوزدان ایجاد می شود که اصطلاحا به آن دلمه شیر می گویند. این دلمه شیر را نباید با برفک دهان نوزادان اشتباه کرد. اما فرق این دو مورد چیست؟ عامل ایجاد برفک قارچ یا مخمر است. برفک دهان از روی زبان و دهان پاک نمی شود. برای تشخیص این دو مورد بهتر است کودک توسط پزشک معاینه شود و درمان مورد نیاز صورت گیرد. 

درمان برفک دهان کودک

درمان دارویی و خانگی برای رفع برفک دهان نوزادان در دسترس است. گزینه های دارویی اکثرا عوامل ضد قارچی هستند که از جمله آنها می توان به فلوکونازول، کلوتریمازول، نیستاتین، اینتراکونازول، آمفوترسین B و غیره اشاره کرد. در مورد درمان خانگی می توان به مسواک زدن، قرقره کردن آب نمک، استفاده از ماست پروبیوتیک، استفاده از دهانشویه و غیره اشاره کرد ولی این گونه موارد برای نوزادان قابل استفاده نیستند.

گریپ فروت، گیاه فلوس، سودا، روغن نارگیل و غیره هم از جمله راه کار های خانگی درمان برفک دهان نوزادان به حساب می آید. برای مادران شیرده که نوزاد آنها دچار برفک دهان شده هم باید از پمادهای ضد قارچ موضعی برای پستان مادر استفاده شود هم قطره های ضد قارچی برای نوزاد به کار برده شود. البته باید خاطر نشان کرد که دارو های نام برده شده در این مطلب نباید به صورت خود سرانه برای درمان برفک دهان نوزادان به کار برده شود بلکه بهتر است در مرحله اول ابتدا به پزشک اطفال مراجعه شود تا نوزاد معاینه گردد و در صورت لزوم دارو تجویز شود. همچنین پزشک نکاتی برای پیشگیری از عود مجدد برفک دهان اعلام می کند. 

قطره برای برفک دهان نوزادان

چند نوع قطره مختلف برای برای درمان برفک دهان نوزادان وجود دارد. لازم به ذکر است که قطره نیستاتین یکی از بهترین آن‌هاست که یکی از عوامل ضد قارچی به حساب می آید. قطره نیستاتین را باید هر هشت ساعت یک بار به میزان چهار تا پنج قطره داخل دهان نوزاد با گوش پاک کن روی ضایعات مالید. 

قطره کلوتریمازول برای درمان

کلوتریمازول هم مانند نیستاتین یکی از دارو های ضد قارچی است. به اشکال محلول و کرم وجود دارد که فرم محلول آن برای برفک دهانی استفاده می شود و فرم کرم برای مواردی که برفک بر روی پوست استفاده می شود. کلوتریمازول قادر است از رشد قارچ های جلوگیری کند.