ختنه پیغمبری و هیپوسپادیاس چیست؟

ختنه پیغمبری یک اختلال دستگاه تناسلی مردانه است. در حقیقت، این افراد به صورت مادرزادی شبیه افراد ختنه شده یا نیمه ختنه شده اند به این معنا که پوست ختنه گاه در این افراد به طور کامل وجود ندارد و کوتاه است به شکلی که سر آلت را نمیپوشاند. به همین خاطر در زبان عامه به آن ختنه پیغمبری می گویند که در اکثر موارد (ولی نه همیشه) با اختلالی به نام هیپوسپادیاس همراه است. در این اختلال، سوراخ خروجی مجرای ادرار در محل اصلی خود در نوک آلت وجود ندارد و این سوراخ در عوض در قسمت زیر آلت باز می شود. در این مطلب قصد داریم شما را بیشتر با این موضوع آشنا کنیم.

ختنه پیغمبری چیست؟

این وضعیت در اکثر موارد با هیپوسپادیاس همراهی دارد. همان طور که در بالا اشاره شد، ختنه پیغمبری مشکلی است که به پسران مربوط می شود. رفع این مشکل تا قبل از سن دو سالگی برای تضمین سلامت جنسی فرد در آینده بسیار مهم است. از نظر شیوع در جامعه، این یک اختلال نادر است (شیوع آن یک مورد در سیصد هزار نوزاد پسر بوده است هرچند که به دلایل نامعلوم رو به افزایش است). در هیپوسپادیاس، سوراخ خروجی مجرای ادرار در زیر گلانس آلت و یا حتی در محل اتصال بیضه و آلت تناسلی ایجاد می شود. این وضعیت باعث می شود تخلیه ادرار با مشکل مواجه شود.

علائم هیپوسپادیاس چیست؟

در مورد هیپوسپادیاس که به عنوان اختلال رشد سیستم تناسلی شناخته می شود؛ پوست ختنه گاه شکلی شبیه جمجمه دارد. در همه مردان، سوراخ خروجی ادرار در قسمت نوک آلت تناسلی قرار دارد، اما در بیماران مبتلا به ختنه پیغمبری در جای دیگری قرار دارد. در این اختلال، محل سوراخ خروجی ادرار از فردی به فرد دیگر متفاوت است، در برخی موارد به محل طبیعی و صحیح خود نزدیک است ولی در برخی موارد، ممکن است نزدیک به پایه آلت تناسلی باشد. در این حالت، ادرار از قسمت پایین آلت تناسلی خارج می شود.

در افراد مبتلا، دفع ادرار بسیار مشکل است. ممکن است مشکلات دیگری هم در برخی از بیماران، به هیپوسپادیاس اضافه شود. یکی از شایع ترین مشکلاتی که ممکن است همراه با هیپوسپادیاس دیده شود، انحنای ساختار آلت تناسلی رو به پایین یا آلت تناسلی خمیده به سمت پایین است. هر چه سوراخ مجرای خروجی ادرار از موقعیت طبیعی خود دورتر باشد، شدت انحنای آلت تناسلی بیشتر می شود. علاوه بر این، ممکن است ختنه پیغبری با مشکلات اورولوژیکی مختلف دیگری نیز توام باشد. مثلا اختلالات مربوط به رشد سیستم تناسلی از جمله بیضه نزول نکرده و کوچک بودن آلت تناسلی ممکن است به دلیل هیپوسپادیاس رخ دهد.

از طرف دیگر، هیپوسپادیاس می تواند موجب ایجاد احساس ناراحتی روانی در کودکان شده و  رشد فردی آنها را با مشکل مواجه نماید. به همین دلیل، کودکان مبتلا به ختنه پیغمیری باید هر چه زودتر تحت درمان قرار گیرند.

نحوه تشخیص بیماری به چه صورت است؟

تشخیص به وسیله معاینه فیزیکی انجام می شود و اختلالات محتمل بررسی می شوند. در مواردی که سوراخ ادراری بسیار نزدیک به نوک آلت تناسلی قرار دارد، ممکن است مشکل زیبایی و اختلالات خفیف دفع ادرار مشاهده شود. هر چقدر که سوراخ ادرار از نوک آلت تناسلی دور می‌شود، به یک مشکل سلامتی تبدیل می‌شود، به ویژه مشکل شدید در دفع ادرار کردن، ناهنجاری‌ های آلت تناسلی، مشکل در رابطه جنسی، و احتمال ناباروری از راه طبیعی و بدون مداخله درمانی.

درمان ختنه پیغمبری چگونه انجام می شود؟

درمان این اختلال با روش جراحی امکان پذیر است. این جراحی باید در اسرع وقت انجام شود تا سلامت سیستم تناسلی و جنسی را تحت تأثیر قرار ندهد و مشکلات دیگری برای فرد مبتلا ایجاد نکند. در برخی موارد نادر، هورمون درمانی ممکن است قبل از عمل جراحی تجویز شود. سن ایده آل برای این کار 6 تا 18 ماهگی در نظر گرفته شده است. به طور کلی توصیه می شود که جراحی قبل از ۲ سالگی انجام شود. برخی از کودکان را می توان تا سن 4 الی 7 سالگی عمل کرد. به این ترتیب سازگاری کودک با زندگی اجتماعی تسریع می شود و خطر مشکلات رشد فردی که می توانند به مشکل هیپوسپادیاس اضافه شوند، کاهش می یابد.

 هدف از عمل جراحی ختنه پیغمبری این است که آلت تناسلی از نظر فیزیکی و عملکردی به حالت نرمال برگردانده شود. در این بیماران معمولاً از پوست ختنه گاه در حین جراحی استفاده می شود. به همین دلیل معاینه تخصصی در کودکان قبل از ختنه کاملا ضروری است. در حین عمل، تکه های پوست از دست رفته در ناحیه مورد نظر، از پوست ختنه گاه پوشانده می شود و به این ترتیب در نهایت سوراخ خروجی ادرار و ساختار آلت تناسلی نرمال می شود. پایه و اساس این عمل جراحی بدین صورت است که پزشک جراح بتواند مجرای ادرار را به عنوان یک لوله از طریق یک کاتتر به نوک آلت تناسلی مرد برساند.

باید از تکنیکی استفاده شود که پزشک جراح معالج صلاح را در آن می بیند زیرا وضعیت هر بیمار با سایر بیماران متفاوت است و هر کدام شرایط خاص خود را دارند. بسته به محل قرارگیری سوراخ خروجی ادرار و میزان انحنای آلت تناسلی، می توان جراحی را در یک یا دو جلسه انجام داد. این بسیار مهم است که کودکان مبتلا به هیپوسپادیاس نباید ختنه شوند بکه ابتدا باید با عمل جراحی مشکل هیپوسپادیاس آنها را برطرف نمود. در بیماران مبتلا به هیپوسپادیاس که ختنه شده اند، جراحی هیپوسپادیاس دشوارتر می شود و میزان عوارض بعد از عمل نیز افزایش می یابد. در صورت وجود سایر مشکلات که ممکن است با هیپوسپادیاس همراه باشند (مانند بیضه نزول نکرده، فتق کشاله ران، انحنای آلت تناسلی (کوردیا) و غیره)، این مشکلات نیز باید در همان جلسه درمان شوند. از آنجایی که از پوست ختنه گاه در جراحی استفاده می شود، پزشکی که این عمل جراحی را انجام می دهد باید بسیار حاذق و با تجربه باشد.

عوارض بعد از عمل هیپوسپادیاس چیست؟

عوارض مختلفی ممکن است پس از جراحی ایجاد شود از جمله ایجاد تنگی در مجرای ادراری تازه ایجاد شده، ایجاد فیستول، باز شدن زخم، عفونت زخم و انحنا در حین نعوظ. ممکن است برای اصلاح این مشکلات نیاز به جراحی های دیگر باشد. خطر شکست جراحی در بیماران هیپوسپادیاس که ختنه شده اند، افزایش می یابد.