تبخال تناسلی؛ علل، علائم، واکسن و درمان

تبخال تناسلی بیماری است که شاید نام آن را از دوستان خود شنیده باشید یا در اینترنت و مجلات به نام آن برخورده باشید. اما دقیقا این نوع تبخال چگونه است و چطور به وجود می آید؟ تبخال تناسلی بیماری است که از راه جنسی انتقال می یابد. این عفونت، زخم های هرپتیک (زخم تبخالی) به وجود می آورد. در ادامه باعث پیدایش تاول های با درد بسیار و پر از مایع بر روی نواحی تناسلی زن و مرد مانند بیضه ها، آلت تناسلی و واژن می شود. برای آشنایی بیشتر با این بیماری تا انتهای مطلب همراه ما باشید.

علل ابتلا به تبخال تناسلی چیست؟

 ویروس هرپس سیمپلکس که تبخال تناسلی را به وجود می آورد دو نوع هستند: HSV-1 ( معمولا زخم های دهانی را ایجاد می کند.) و HSV-2 (که معمولا تبخال تناسلی را ایجاد می کند). ورود ویروس این بیماری از راه غشای مخاطی به بدن اتفاق می افتد. لایه های نازک از بافتی که باعث پوشاندن سوراخ بدن مانند بینی، دهان، واژن و … می شود، غشای مخاطی نام دارد.

پس از نفوذ ویروس ها به بدن و ورود به سلول ها، در این هنگام در سلول های عصبی لگن ساکن می شوند. تکثیر این ویروس ها به راحتی انجام می گیرد و به آسانی با محیط منطبق می شوند. HSV-1 یا HSV-2 در مایعات بدن انسان از جمله بزاق، اسپرم، ترشحات واژن پیدا می شوند.

علائم تبخال تناسلی کدامند؟

توجه داشته باشید از زمانی که ویروس به بدن وارد می شود تا زمانی که تبخال ایجاد می شود، بین 2 تا 30 روز تغییر می کند. بارزترین علامتی که نشان می دهد این ویروس به بدن وارد شده ظاهر شدن تبخال است. در آقایان تبخال تناسلی در قسمت هایی مانند آلت تناسلی، اسکروتوم (کیسه بیضه) یا باسن (نزدیک یا اطراف مقعد) به وجود می آید. در خانم ها در قسمت هایی مانند نزدیکی واژن، مقعد و باسن به وجود می آید. تبخال تناسلی در مردان و زنان با علائم کلی همراه است که در ادامه توضیح داده شده اند.

• ایجاد تبخال در دهان و لب ها، صورت و هر نقطه دیگر در تماس با نقاط آلوده اتفاق می افتد.
• در صورت آلوده بودن مقعد، نواحی که به ویروس آلوده هستند معمولا قبل از این که تبخال ها ظهور کنند، دچار خارش یا سوزش می شوند.
• امکان سر باز کردن تبخال ها و تخلیه مایع آن ها وجود دارد.
• بعضی اوقات شاهد متورم شدن غدد لنفاوی هستیم. غدد لنفاوی با عفونت و التهاب بدن مبارزه می کنند.
• از دیگر نشانه های تبخال تناسلی سردرد، درد های بدن و تب است.
• برای تولد نوزادانی که مادرانشان به تبخال تناسلی مبتلا هستند (از طریق زایمان واژن)، نشانه هایی چون زخم بر روی صورت، بدن و اندام تناسلی پیدا می شود.

معمولا این طور است که پزشک تشخیص این عفونت را با بررسی بصری زخم های تبخال تناسلی انجام می دهد. علاوه بر این مورد، با انجام آزمایش خون قبل از شیوع بیماری ویروس تبخال قابل شناسایی است. در صورتی که احتمال می دهید در معرض تبخال تناسلی هستید، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید؛ حتی اگر نشانه ای از آن را نمی بینید.

راه‌های انتقال چیست؟

یکی از موارد رایج انتقال ویروس هرپس HSV از راه تماس مستقیم با پوست آلوده به این ویروس، شناخته می شود. هرپس سیمپلکس از طریق قسمت های مرطوب بدن مانند نواحی تناسلی، دهان یا بینی نیز باعث آلودگی یک فرد می شود. همچنین در بعضی اوقات ممکن است انتقال از طریق رابطه جنسی دهانی، به ناحیه تناسلی یا دهان فرد سالم انجام گیرد. توجه داشته باشید انتقال این ویروس تا هنگام باز بودن و ترمیم نشدن زخم فرد بیمار، امکان پذیر است.

جالب است بدانید برای بعضی افراد، هیچ نشانه ای از وجود ویروس تبخال تناسلی مشاهده نمی شود، در صورتی که دچار آن هستند و امکان دارد آن را منتقل کنند. به طور عمومی انتقال تبخال تناسلی در مردان و زنان از روش های رابطه مقعدی، رابطه واژینال و هر نوع نزدیکی که در آن ناحیه تناسلی فرد آلوده به ویروس با فرد سالم تماس داشته باشد، اتفاق می افتد. در اینجا ذکر این نکته ضروری است که ختنه به طور کلی احتمال انتقال و ابتلا به انواع بیماری‌های جنسی را کاهش می‌دهد.

درمان تبخال تناسلی چیست؟

در صورت درمان سریع این بیماری تبخال های ایجاد شده از بین می روند و حتی مقدار گسترش این تبخال ها کم می شود. اما خروج این ویروس عفونی از بدن امکان پذیر نیست. درمان این بیماری با دارو و روش های خانگی امکان پذیر است که در ابتدا حتما باید به پزشک مراجعه کنید.

داروها: داروهای ضد ویروسی باعث بهبود زخم ها و کاهش درد می شوند. همچنین اگر دارو مصرف کنید، نشانه های این عارضه مثل سوزش و خارش کم می شود. لازم به ذکر است که در صورت استفاده از دارو احتمال انتقال بیماری به سایرین کاهش می یابد.

درمان خانگی تبخال تناسلی: هنگامی که با آب گرم حمام می کنید، استفاده از پاک کننده های ملایم را فراموش نکنید. خشک کردن و پاک کردن نواحی آلوده به ویروس را باید انجام دهید. همچنین برای تسریع روند درمان لباس پنبه ای و راحت بپوشید.

 تفاوت تبخال تناسلی با زگیل تناسلی

توجه داشته باشید با این که تبخال و زگیل تناسلی نام مشابهی دارند، اما مثل هم نبوده و تفاوت دارند. ایجاد زگیل تناسلی همراه عفونت با ویروس پاپیلوم انسانی ( ویروس اچ پی وی از ویروس‌های دی ‌ان ‌ای دار) رخ می دهد. درمان زگیل تناسلی خودکار انجام نمی شود و حتما باید به یک متخصص مراجعه کنید. همچنین زگیل ناحیه تناسلی در موارد حاد باید با لیزر درمان شود. تا این قسمت درمورد تبخال تناسلی توضیح دادیم در ادامه به بررسی زگیل تناسلی و نکات مربوط به آن می پردازیم که تفاوت این دو را بهتر درک کنید.

بیماری HPV (HUMAN PAPIHHOMA VIRUS) یک بیماری ویروسی است که نوع شایع و خطرناک آن با نام زگیل تناسلی شناخته می شود. این ویروس از طریق سلول های پوستی، غشای مخاطی ناحیه تناسلی، مجاری ادراری، آلت تناسلی، کانال آنال و پوست اطراف مقعد به درون  DNA سلول نفوذ و سبب ایجاد بیماری می شود. ویروس HPV به دو گروه پرخطر و کم خطر تقسیم می شود که نزدیک به صد گونه هستند و زگیل های پوستی دست و پا نمونه هایی از گروه کم خطر شناخته می شوند.

خطرناک ترین گونه ویروس نوع 16 و 18 شناخته می شود که اکثر افراد آلوده را به  سرطان مبتلا می کند. به طور مثال 85% از کل سرطان های دهانه رحم ناشی از ابتلا به این ویروس است. آمار در امریکا نشان می دهد که 36000 نفر آلوده به این ویروس دچار سرطان های دهان، گلو، مقعد و ناحیه تناسلی می شوند.

بالاترین زمان شیوع در سن ارتباط جنسی (20  تا 65 سال ) است. در مقایسه با تبخال تناسلی زمان بروز علائم و مثبت شدن فرد در بازه زمانی 6 تا 12 ماه تخمین زده شده بنابراین چنانچه فردی مشکوک به آلوده شدن به این ویروس باشد باید طی یک سال اول تحت نظر پزشک متخصص زنان  و ارولوژی آزمایش نمونه گیری از ناحیه زخم یا آسیب دیده را داشته باشد. آمار گزارش شده از CDC نشان می دهد در امریکا بیشتر از 42 میلیون نفر آلوده به این ویروس هستند و 13 میلیون نفر در سنین نوجوانی به این بیماری مبتلا می شوند. بسیاری از عفونت های HPV در طی دوسال خود به خود از بین می روند.

بالاترین انتشار این بیماری در مقایسه با تبخال تناسلی از طریق سایش پوست به پوست یا ارتباط جنسی از طریق  سیستم تناسلی، دهان و مقعد است. جالب است بدانید بوسیدن، فضای عمومی مانند استخر، سرویس بهداشتی و سونا به هیچ وجه باعث سرایت این بیماری نمی شود.

علائم  و راه تشخیص زگیل تناسلی

ممکن است مانند تبخال تناسلی در بعضی از افراد، دارای علائم ظاهری نباشد. در بعضی از خانم های مبتلا علائم تشدید کننده ویروس دستگاه تناسلی، ضایعات و ترشحات و لکه بینی بعد از ارتباط جنسی است. گاها ضایعات در داخل واژن دیده می شود و در ظاهر پرینه ضایعه ایی مشاهده نمی شود. تغییر در تن صدا و وجود ضایعات دهان و حلق خصوصا بر روی تارهای صوتی می تواند ناشی از ابتلا به این آلودگی باشد. خارش و توده های اطراف مقعد از دیگر علائم این بیماری است.

 در مقایسه با تبخال تناسلی تشخیص این بیماری با پاپ اسمیر همراه با تست HPV، آنال اسمیر انجام می گیرد. توجه شود که از نظر سرم شناسی و خون هیچ گونه راه تشخیصی وجود ندارد. منفی بودن پاپ اسمیر در یک نوبت نمی تواند دلیل بر منفی بودن HPV باشد و باید بین 3 تا 6 ماه دیگر مجدد تکرار شود.

راه های پیشگیری و درمان زگیل تناسلی

• واکسن گارداسیل مهمترین راه پیشگیری است که از سن 11 -12 سالگی می تواند برای پسران و دختران تزریق شود. اگر قبل از 15 سال تزریق شود دو نوبت به فاصله شش ماه کافی بوده و بالا تر از 15 سال سه نوبت در فواصل صفر-2 -6  تزریق شود. بهترین نوع واکسن گارداسیل نه گانه است (6-11-16-18-31-33-45-52-58 ) ولی در ایران واکسن چهار گانه آن موجود است (16-18-31-32 ). لازم به توضیح هست که این واکسن فقط توزیع داروخانه ای دارد و متقاضی محترم باید با کارت ملی جهت دریافت واکسن به داروخانه های منتخب مراجعه نمایند و پس از دریافت واکسن میتوانند جهت تزریق واکسن به این مطب مراجعه نمایند استفاده از واکسنهایی که خارج از شبکه توزیع رسمی وجود دارند توصیه نمیشود چون ممکن هست زنجیره سرما به درستی رعایت نشده باشد ما واکسن گارداسیل نداریم و فقط خدمات تزریق آن را ارائه مینماییم
• دومین راه پیشگیری استفاده از کاندوم در رابطه جنسی است خصوصا در رابطه با فردی که از وی به لحاظ سلامتی شناختی ندارید.
• سومین راه پیشگیری کاهش تعدد شرکای جنسی است.
• چهارمین راه پیشگیری تقویت سیستم ایمنی محسوب می شود.

در مقایسه با تبخال تناسلی هیچ گونه درمان طبی و دارویی برای این بیماری وجود ندارد. برای ضایعات پوستی ناحیه تناسلی (زگیل تناسلی) باید کرایو یا لیزر یا داروی پودوفیلین طبق نظر پزشک انجام شود. اگر شما و فرزندانتان مبتلا به زگیلی هستید که وجود آن باعث خجالت یا ناراحتی شما می شود حتما از پزشک متخصص مشورت بگیرید.