دفع پروتئین در بارداری مشکلی است که می‌تواند برای مادران و سلامت جنین مخصوصا در هفته ۲۰ به بعد خطرناک باشد. در حاملگی داشتن تغذیه مناسب برای مادران بسیار حائز اهمیت است زیرا جنین تمام مواد مغذی خود را از مادر می گیرد. همچنین یکی از مهم ترین مواردی که باید در دوران حاملگی انجام دهید تا دفع پروتئین در این دوران انجام نگیرد عدم مصرف پروتئین بیشتر است. پروتئین از مهم ترین مواد تشکیل دهنده در بدن افراد است. پروتئین ها برای ساخت بافت ها، ماهیچه ها، آنزیم ها و هورمون ها کاربرد دارند و وجود آن ها برای ساخت این موارد لازم است. اما دفع این ماده مفید ممکن است خطراتی به دنبال داشته باشد. در این مطلب کلینیک ختنه نوزادان تهران به بررسی این مشکل می‌پردازیم.
علت دفع پروتئین در بارداری
یکی از دلایل شایع برای دفع پروتئین در این دوران می تواند عفونت اداری باشد. در صورتی که هر عفونت یا باکتری به درون دستگاه مجاری ادرار وارد شود، این مشکل پیش می آید. علائم آن تب، تکرر ادرار، احساس ناراحتی هنگام دفع و… است.
پره اکلامپسی (مسمومیت حاملگی) از دلایل دیگر دفع پروتئین در این دوران محسوب می شود. این مورد یک اختلال پیش رونده محسوب می شود و قابلیت اثرگذاری بر بسیاری از سیستم های بدن را دارد. جفت و سیستم عروقی فرد باردار عامل ایجاد این مشکل شناخته می شود. پره اکلامپسی دارای علائمی چون حفظ آب بیشتر از حد معمول، افزایش فشار خون، افزایش وزن سریع همراه با تورم، سردرد، شکم درد، تاری دید و تنگی نفس است. دیگر علت های دفع پروتئین در بارداری در ادامه آمده است.
- اکلامپسی و اختلال در کار کلیه ها
- سندروم هلپ و نارسایی های خونی
- وجود بیماری های زمینه ای مانند دیابت نوع ۱، دیابت نوع ۲ و …
- وجود بیماری های خاص مانند سندروم نفروتیک، لوپوس، وجود تومور در مثانه، آرتروز و بیماری های قلبی
- تنش های روحی چون استرس و اضطراب
- استفاده بیش از حد برخی از داروها مانند آسپرین
علائم و تشخیص دفع پروتئین در بارداری
شما می توانید با انجام آزمایش ادرار میزانی که دفع پروتئین در بارداری شما صورت گرفته است را بررسی کنید که به طور معمول اعلام نتیجه به صورت درجه بندی است. این درجه بندی نشانگر میزان دفع پروتئین در طیف نرمال، غیر طبیعی و یا نیازمند بررسی است. به طور کلی آزمایش ادرار 24 ساعته انجام می گیرد که بتوان مقدار دقیق پروتئین موجود را اندازه گیری کرد. به صورت طبیعی کلیه افراد در طول شبانه روز 150 تا 300 میلی گرم پروتئین دفع می کند که این مقدار، یک مقدار طبیعی است. اما اگر مقدار دفع پروتئین در بارداری از این مقدار بیشتر باشد؛ باید بررسی های بیشتری انجام شود. همچنین دفع پروتئین در این حالت بسیار خطرناک تر از حالت عادی در افراد است.
علائم دفع پروتئین در این دوران شامل ورم دست و پا، ورم صورت و ادرار کف آلود است. همچنین اگر این علائم را دارید باید به مراحل زیر توجه داشته باشید:
- در ابتدا زمانی که یک خانم باردار با علائمی چون ورم دست، پا و یا صورت و اضافه وزن بیش از حد روبه رو باشد باید به متخصص زنان و زایمان مراجعه کند. در این زمان آزمایش ادرار انجام شده و فشار خون با دقت زیادی اندازه گیری می شود.
- سپس اگر میزان دفع پروتئین در بارداری کم باشد و فشار خون به طور طبیعی باشد؛ شما هیچ مشکل خاصی ندارید و این موضوع عادی محسوب می شود.
- اما در صورتی که علاوه بر ورم و دفع پروتئین بیش از حد، فشار خون بالایی نیز داشته باشید؛ باید مراقب باشید زیرا ممکن است به مسمومیت بارداری دچار شده باشید.
- اگر در آزمایش ۲۴ ساعته مقدار فشار خون عادی باشد ولی مقدار دفع پروتئین بیش از حد معمول باشد؛ احتمالاً دچار بیماری های کلیوی شدید. زیرا در بعضی از مشکلات کلیوی میزان دفع پروتئین به بیش از ۱۰۰۰ میلی گرم می رسد.
خطرات دفع پروتئین در بارداری
در دوران بارداری بدن افراد تغییرات زیادی می کند که یکی از این تغییرات افزایش میزان پروتئین در ادرار است. در این دوران به خاطر فشار وارد بر روی کلیه ها، افزایش حجم خون و استرس مقدار دفع پروتئین افزایش می یابد. لازم به ذکر است دفع پروتئین در بارداری، در اوایل آن مشکلی ندارد اما اگر دفع پروتئین از ۲۰ هفتگی به بعد رخ دهد، خطری جدی برای مادر و جنین است.
کلیه ها دارای دو قسمت کوچک به نام های گلومرول و توبول هستند که باعث جلوگیری از دفع پروتئین و سلول های خونی در بدن می شوند. همچنین می دانیم که پروتئین نقش بسزایی برای سلامت استخوان ها، از بین بردن عفونت ها و تنظیم میزان مایع خون دارد. بنابراین دفع پروتئین در بارداری نباید بیش از حد معمول باشد. گلومرول (رگ های خونی کوچک) فقط مواد اضافه موجود در خون را می گیرند و برای دفع به مجرای ادرار ارسال می کنند. اینک اگر به هر دلیلی پروتئین ها از گلومرول عبور کنند، تومبول (لوله ای تو خالی و باریک) پروتئین ها را جذب می کند. اگر این بخش در کلیه دچار آسیبی شود افراد دچار مشکل دفع پروتئین در بارداری خود می شوند.
نکاتی که باید به آن توجه کنید
- اگر در بارداری های قبلی مشکلاتی را تجربه کرده اید و یک حاملگی پرخطر را سپری کردید، یا اگر در بارداری فعلی خود با مشکلات غیر طبیعی مواجه هستید حتماً به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.
- وزن خود را کنترل کنید. سعی کنید که بی تحرک نباشید و غذاهای پرکالری مصرف نکنید که پروتئین های سالم در بدن شما باقی بماند و دفع پروتئین در بارداری بیش از حد نباشد.
- اگر به هر دلیلی افزایش وزن ناگهانی را تجربه کرده اید و دست و پا و صورتتان ورم کرد حتماً به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید.
- همچنین با مشاوره دکتر زنان خود یک روش تغذیه ای سالم و صحیح در دوران قبل از بارداری و دوران بارداری داشته باشید که دارای زایمان خوبی باشید.
انواع دفع پروتئین در بارداری
به طور کلی دو نوع دفع پروتئین وجود دارد:
- دفع پروتئین در بارداری که ابتدایی و بدون زمینه قبلی است: این مشکل به نام پره اکلامپسی نیز شناخته می شود که از اوایل دوره بارداری آغاز می شود و هیچ گونه زمینه قبلی نیز ندارد.
- دفع پروتئین مزمن و بیماری پیش زمینه ای: اگر خانمی قبل از دوران بارداری دچار مشکل دفع پروتئین شود در دوران بارداری علائم بیماری آن خانم افزایش می یابد و تشدید می شود و مشکلات کلیوی نسبت به مقدار عادی بیشتر است.
سخن آخر
ما در این مطلب کلینیک ختنه نوزادان تهران به بررسی علل و علائم دفع پروتئین در بارداری پرداختیم. اما قبل از هر چیز در صورت داشتن علائم غیر طبیعی که ذکر شد، حتماً در دوران بارداری خود به پزشک زنان و زایمان مراجعه کنید تا با توجه به آزمایشات بهترین تصمیم برای شما لحاظ شود.
