زانوی پرانتزی در کودکان با خمیدگی زانوها به سمت بیرون همراه است. تا قبل از راه افتادن کودک خمیدگی در پاهای کودک وجود دارد و طبیعی است. با راه رفتن و رشد کودک خمیدگی برطرف می شود. در صورتی که زانوی پرانتزی با افزایش سن از بین نرود چه باید کرد؟ در این صورت دیگر شرایط عادی نبوده و زانوی پرانتزی یک ناهنجاری محسوب می شود. تا چند سالگی زانوهای کودک به حالت پرانتزی است؟ چه راه هایی برای درمان آن وجود دارد؟ برای اطلاعات بیش تر ما را تا انتهای این مطلب کلینیک ختنه نوزادان تهران همراهی کنید.
علائم زانوی پرانتزی در کودکان
زانوی پرانتزی بین استخوان درشت نی و جانب داخلی ران زاویه ایجاد می کند و باعث می شود تا پاها به حالت خمیده دیده شوند. به طور کلی کودکان زیر ۲ سال دارای زانوی پرانتزی هستند و با افزایش سن و راه رفتن خمیدگی پاهایشان از بین می رود. زانوی پرانتزی در کودکان و بزرگسالان به ۴ نوع درجه بندی می شود که هر کدام از درجه بندی ها شدت ناهنجاری را نشان می دهد.
زانوهای کودک مانند دو کمان به سمت بیرون خمیده می شود. هنگامی که کودک می ایستد، زانوها از هم فاصله زیادی دارند اما مچ های پا به هم نزدیک هستند. در مواقعی کودک احساس درد و ناخوشایندی در پا و زانوی خود دارد و حتی گاهی قادر به راه رفتن نیست. همچنین قد کودک کوتاه تر دیده می شود.
علت زانوی پرانتزی در کودکان
مهم ترین عواملی که باعث ایجاد خمیدگی در زانوهای کودک می شوند، شامل موارد زیر می شود:
- کمبود ویتامین D
- عوامل ژنتیکی
- جوش خوردن نامناسب
- پوشک غیراستاندارد
- آسیب و ضربات به استخوان ها
- اضافه وزن
- عفونت و تومور در استخوان ها و مفاصل
- برخی بیماری ها همانند بلانت، پاژه استخوان، نرمی استخوان و کوتاه قامتی
بیماری های موثر بروز خمیدگی زانو
همان طور که پیش تر نیز اشاره شد، یکی از علت هایی که باعث زانوی پرانتزی در کودکان می شود، وجود برخی بیماری ها است. شناخت این بیماری ها برای پیشگیری از زانوی پرانتزی حائز اهمیت است.
بلانت: در بیماری بلانت ساق پا به صورت غیر طبیعی رشد می کند که سبب خمیدگی پا به طرف بیرون می گردد و در نهایت به بروز زانوی پرانتزی در کودکان منجر می شود. اضافه وزن کودک از عوامل موثر در بلانت است و با راه افتادن کودک این بیماری بیش تر می شود.
کوتاه قامتی: کوتاه قامتی یک اختلال رشدی محسوب می شود که با کوتاهی دست و پا و زانوی پرانتزی بروز پیدا می کند. عوامل مختلفی مانند ژنتیک، کم کاری تیروئید و کاهش ترشح هورمون رشد و …. منجر به کوتاه قامتی افراد می شود.
پاژه استخوان: پاژه استخوان زمانی رخ می دهد که استخوان نمی تواند بعد از شکستگی خود را باسازی کند و فرد علائمی همچون درد، سوزش و ضعف در مفاصل و استخوان ها را تجربه می کند. با اینکه پاژه استخوان یکی از دلایل زانوی پرانتزی در کودکان است اما بیش تر در سالمندان اتفاق می افتد.
نرمی استخوان: عدم استحکام استخوان ها باعث شکستگی و خمیدگی آن ها می شود. کمبود ویتامین D از دلایل مهم نرمی استخوان است. اثرات نرمی استخوان در استخوان های پا و قفسه سینه زودتر از سایر عضوها نمایان می شود و با افزایش شدت بیماری تغییر شکل جمجمه و آسیب به ستون فقرات نیز رخ می دهد.
عوارض زانوی پرانتزی در کودکان
جنین در رحم مادر به گونه ای قرار دارد که پاهای او به حالت خمیده است و پس از زایمان نیز این حالت ادامه پیدا می کند. هر چه کودک بزرگ تر می شود، شدت خمیدگی زانوها کاهش پیدا می کند. خمیدگی در زانوهای کودک تا ۴ سال پس از متولد شدن او طبیعی است. اگر با افزایش سن همین وضعیت ادامه پیدا کند، مشکلی تحت عنوان زانوی پرانتزی رخ می دهد که با عوارض گوناگونی همراه است.
زانوی پرانتزی در کودکان علاوه بر ایجاد ظاهری غیر طبیعی با درد همراه است و برای راه رفتن محدودیت ایجاد می کند. از دیگر عوارض زانوی پرانتزی قرارگیری نامناسب لایه های غضروفی مفصل زانو است که آرتروز زودرس را در کودکان به وجود می آورد. خمیدگی زانوها تنها به زانوها فشار وارد نمی کند، مچ پا از عضوهایی است که با این عارضه دچار چرخش می شود. امکان کشیدگی یا پارگی رباط و مینیسک پا با خمیدگی زانوها وجود دارد.
تشخیص و درمان زانوی پرانتزی در کودکان
تشخیص زانوی پرانتزی بر عهده متخصص ارتوپد است. در ابتدا متخصص علائم ظاهری را مورد بررسی قرار می دهد. سپس آزمایش خون و ام آر آی را برای تشخیص دقیق و شناخت عامل این ناهنجاری تجویز می کند. گاهی اوقات زانوی پرانتزی در کودکان خود به خود بهبود پیدا می کند و پزشک هیچ دخالتی انجام نمی دهد. در موارد دیگر به درمان کودک نیاز است.
درمان زانوی پرانتزی شامل بخش های مختلفی است. بریس، زانو بند، بستن پاها و کفی کفش طبی بخشی از درمان محسوب می شوند. علاوه بر این موارد متخصص تمریناتی را ارائه می دهد که فشار کم تری به زانوها و پاها وارد شود. تجویز مکمل های غذایی برای کودکان اهمیت بیش تری دارد زیرا این عامل در بهبود زانوی پرانتزی نقش مهمی را ایفا می کند.
در صورتی که هیچ روشی زانوی پرانتزی در کودکان را برطرف نکند، جراحی انجام می شود. جراحی برای کودکان بعد از ۸ سالگی صورت می گیرد. در جراحی کودکان صفحات فلزی را در مفصل می گذارند تا نقش تحریک کننده را برای رشد استخوان ایفا کنند.
چطور از بروز این مشکل پیشگیری کنیم؟
یکی از موارد مهم برای پیشگیری از زانوی پرانتزی تغذیه مناسب است. ویتامین D برای سلامت استخوان و مفاصل ضروری محسوب می شود. برای پیشگیری از زانوی پرانتزی در کودکان باید ویتامین D در برنامه غذایی آن ها گنجانده شود. علاوه بر تغذیه نور خورشید نیز مقدار قابل توجهی از نیاز بدن به ویتامین D را تامین می کند.
والدین باید طوری از کودک خود مراقبت کنند که پای او دچار شکستگی استخوان و مفصل نشود. یکی از علت هایی که باعث ایجاد زانوی پرانتزی در کودکان می شود، جوش خوردن غیر مناسب شکستگی های این نواحی است.
