فتق نوزاد یکی از مشکلاتی است که معمولا به دلیل ضعف و پارگی عضلات یکی از اندام ها ایجاد می شود و با تورم در همان ناحیه همراه است. امکان بروز فتق در همه افراد وجود دارد اما احتمال بروز آن در نوزادان پسر بیش تر است. فتق انواع مختلفی دارد که شامل فتق شکمی، بیضه، نافی، معده، رانی و اینگوینال می شود. آیا فتق خطرناک است؟ اگر درمان نشود چه اتفاقی می افتد؟ منجر به محدودیت می شود؟ فتق نوزاد چه ارتباطی با ختنه دارد؟ برای آشنایی بیش تر تا انتهای این مطلب سایت کلینیک ختنه نوزادان تهران را بخوانید.
فتق نوزاد چیست؟
فتق به یک ناهنجاری گفته می شود که در اثر بسته نشدن مجرا یا دیواره ای به وجود می آید. انواع فتق ها به صورت یک برآمدگی یا برجستگی در سطح پوست ظاهر می شوند. این توده در حقیقت یکی از اندام های نزدیک دیواره است که به بیرون درز پیدا می کند.
همان طور که قبلاً نیز ذکر کردیم فتق نوزاد انواع مختلفی دارد اما فتق شایع در نوزادان عبارتند از:
- فتق اینگوینال: فتق اینگوینال، مغبنی یا کشاله ران عموما در ماه های اول تولد و در نوزادان پسر ایجاد می شود. برآمدگی در کشاله ران یا کیسه بیضه نوزاد قابل مشاهده است. زمانی که نوزاد گریه می کند یا تکان می خورد، فتق کشاله با وضوح بیش تری دیده می شود.
- فتق ناف: به طور متوسط ۲۰ درصد از نوزادان با فتق ناف متولد می شوند. این نوع فتق نوزاد با برآمدگی ناف همراه است. مشاهده برجستگی ناف در هنگام گریه، سرفه یا تکان خوردن نوزاد ملموس تر است. اندازه برآمدگی می تواند بسیار کوچک یا متوسط باشد. بسیاری از والدین گمان می کنند که گریه نوزاد ناشی از فتق است اما در بیش تر مواقع گریه نوزاد ربطی به فتق ندارد و تنها منجر به نمایان شدن برآمدگی می شود.
دلیل ایجاد فتق نوزاد اینگوینال
تشکیل بیضه ها در ماه هفتم بارداری در داخل حفره شکم صورت می گیرد. بیضه ها با استفاده از کانال اینگوینال از دیواره شکمی به کیسه بیضه می روند و در نهایت مجرای این مسیر بسته می شود. در صورتی که مقداری از مجرا باز بماند، مشکلی تحت عنوان فتق اینگوینال به وجود می آید. احتمال ایجاد فتق کشاله ران در نوزادانی که نارس متولد می شوند یا سابقه ژنتیکی دارند، بیش تر است.
دهانه دیواره شکمی دقیقا با تولد نوزاد بسته می شود. با بسته نشدن این دهانه یکی از ارگان های داخل شکم وارد ناف می شود و فتق نوزاد به وجود می آید. معمولا اندام محبوس شده در ناف روده بزرگ یا کوچک است زیرا بخش زیادی از شکم را در بر می گیرند و در نزدیکی ناف قرار دارند.
درمان فتق نافی
درمان فتق نافی با توجه به شدت و نوع آن متغیر خواهد بود. فتق ناف از خطر کم تری برخوردار است. اگر فتق نافی کوچک باشد، تا سن ۳ سالگی از بین می رود اما در صورت بزرگی ممکن است تا سن بلوغ نیز بینجامد. از دیدگاه پزشکان فتق نافی تنها زمانی جراحی می شود که اندازه فتق بزرگ باشد یا به صورت خودکار از بین نرود. معمولا در صورت بروز یبوست، استفراغ و درد مرتبط با فتق ناف نیز جراحی اعمال می شود.
فتق مغبنی اما با خطرات بیش تری برای نوزاد همراه است و حتما باید به وضعیت عادی برگردد. متخصص جراحی اطفال قبل از جراحی سعی می کند تا فتق نوزاد را به جای خود برگرداند. اگر این روش نتیجه ندهد، کودک باید عمل کند. از آنجایی که امکان دارد فتق قسمتی از روده را شامل شود، برای پیشگیری از قطع جریان خون و آسیب به بافت حتما باید جراحی انجام شود.
جراحی فتق نوزاد خطر دارد؟
جراحی فتق بسیار کم خطر بوده و به روش سرپایی انجام می شود اما با وجود ابتلا به بیماری های خاص نظیر بیماری های قلبی یا بیماری های خون، کودک نیاز به بستری دارد. کودک حتما تحت بیهوشی عمومی جراحی می شود زیرا با بی حسی موضعی کودک دچار ترس و وحشت می شود.
توجه داشته باشید که جراحی مزایای زیادی را به همراه دارد:
- برآمدگی به صورت کامل از بین می رود.
- از خطرات و عوارض جبران ناپذیر پیشگیری به عمل می آورد.
- نیازی به سپری کردن دوره نقاهت طولانی نیست.
- سلامت اندام مورد نظر تضمین می شود.
آیا فتق نوزاد با ختنه ارتباط دارد؟
طبق توصیه های پزشکی بهتر است ابتدا فتق به صورت کامل درمان شود و سپس ختنه صورت گیرد؛ چرا که ممکن است ختنه روی فتق و حتی روند درمان تاثیر بگذارد. فتق و ختنه هر دو نیاز به مراقبت های خاص خود دارند و انجام ختنه در حین وجود فتق عوارض را شدیدتر می‌کند.
با این حال تصمیم گیری برای انجام ختنه با توجه به نوع فتق، اندازه، شدت آن و شرایط نوزاد متفاوت خواهد بود. حتی ممکن است طبق نظر متخصص یکی به دیگری اولویت داشته باشد. به همین منظور برای اطلاع بیشتر باید با متخصص اطفال مشورت کنید.
سوالات متداول
- آیا درمان نکردن فتق خطرناک است؟ عدم درمان به موقع قطعا عوارضی را برای نوزاد به دنبال دارد؛ مخصوصا اگر فتق کشاله ران باشد. از خطرات فتق نوزاد می توان به فشار بافت ها، انسداد جریان خون و استفراغ در کودکان اشاره کرد.
- آیا فتق فقط در پسران رخ می دهد؟ خیر فتق از مشکلاتی است که هم در دختران و هم در پسران به وجود می آید اما احتمال بروز فتق در پسران بیش تر است. به عنوان مثال فتق اینگوینال تخمدان ها و لوله های فالوپ را تحت تاثیر قرار می دهد.
- فتق نوزاد چگونه تشخیص داده می شود؟ فتق علائم مشخصی دارد که متخصص با معاینه فیزیکی به وجود آن پی می برد. در صورت نیاز ممکن است به روش های دیگری مانند سونوگرافی نیاز شود.
سخن پایانی
هر آنچه باید از فتق نوزاد بدانید را در این مقاله بیان کردیم. فتق در نوزادان معمولاً در ناف، کشاله ران و اندام تناسلی بروز پیدا می کند. فتق در ابتدا خطر و تهدیدی برای نوزاد ایجاد نمی کند اما رفته رفته عوارض جدی تری به آن افزوده می شود؛ بنابراین باید نسبت به درمان آن اقدام کنید.
