ختنه در اسلام چه احکامی دارد؟ امروزه ختنه علاوه بر دلایل مذهبی به دلایل پزشکی انجام میشود و به دلیل فواید بهداشتی متعدد فقط از زاویه دینی به این موضوع نگاه نمیشود اما برای علاقمندانی که بخواهند درباره ریشه های مذهبی ختنه بیشتر بدانند مطالعه این مطلب توصیه میشود. ختنه در اسلام سنتی دیرینه و پذیرفته شده است. از گذشته این جراحی رایج مردانه به عنوان یک سنت دینی و اجتماعی رواج داشته است که بسته به نوع آداب و رسوم ملل مختلف و نیز پیشرفت علم پزشکی اشکال متفاوتی به خود گرفته است و از گذشته تا کنون روش‌های مختلفی برای انجام آن ابداع شده است. روشی مانند ختنه با حلقه که بعنوان بهترین تکنیک ختنه نوزادان پسر از آن یاد میشود. با توجه به بررسی ابعاد مختلف پزشکی ختنه در این مطلب سعی می‌کنیم به صورت مختصر ختنه در شریعت اسلام را بررسی نماییم.
ختنه در ادیان مختلف
قبل از اینکه در خصوص ختنه در اسلام صحبت کنیم لازم میدانیم اشاره‌ای به انجام این عمل قبل از ظهور آن بنماییم. در متون دینی آمده است در زمان حضرت ابراهیم (ع) ایشان مورد خطاب قرار گرفته اند که این عمل را برای فرزند پسر خود انجام دهند. همچنین این سنت در بین یهودیان نیز رواج داشته است. جالب است بدانید که نحوه انجام ختنه در شریعت یهود با احکام اسلامی مشابهت‌های زیادی دارد.
احکام ختنه در اسلام
در احکام اسلامی آمده است که مستحب است نوزاد پسر را در روز هفتم تولد ختنه نمایند. در این خصوص روایات متعددی آمده است که به ذکر دو مورد از آن‌ها بسنده می‌کنیم.
حضرت علی (ع) فرموده‌اند: «فرزندان خود را در روز هفتم ختنه کنید و هیچ‌گاه گرما و سرما شما را از این عمل باز ندارد، زیرا ختنه مایه طهارت و پاکی جسم است»
علی بن یقطین در روایت صحیح از امام کاظم (ع) نقل می‌کند که ایشان فرموده اند: «ختنه نوزاد در روز هفتم سنّت است و تاخیر آن نیز منعی ندارد.»
در قرآن مسلمانان به پیروی از سنن حضرت ابراهیم فراخوانده شده اند لذا منابع تفسیری این آیات قرآن و برخی آیات دیگر را اشاره کننده به این عمل دانسته اند.
ختنه در اسلام و دیدگاه امامیه و اهل سنت
براساس فقه امامی خودداری از ختنه بر مردان جایز نیست. حتی اگر مردان در سنین بالا به دین اسلام مشرف شوند انجام ختنه بر آنان واجب است. ختنه در اسلام به قدری مورد تاکید قرار گرفته است که آن را از ضروریات دین می‌خوانند و آن را شرط صحت طواف می‌دانند.
اهل سنت دیدگاه مختلفی در مورد این عمل دارند. برخی مانند شیعیان آن را واجب می‌دانند اما برخی دیگر ختنه کردن مردان را نوعی سنت می‌دانند به همین دلیل عقیده دارند که ختنه در اسلام مستحب شمرده شده است.
زمان وجوب ختنه در اسلام
در مورد زمان واجب شدن انجام ختنه دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد. بعضی معتقدند با توجه به ضرورت انجام ختنه در اسلام، این عمل بر والدین پسر واجب است و برخی دیگر با استناد به اصل برائت آن را بر ولی واجب نمی‌دانند و سعی می کنند انجام آن را بر والدین مستحب نشان دهند. در برخی متون آمده است در صورتی‌که طفل بالغ شود و قبل از تکلیف، ختنه نشده باشد بر او واجب است خود را ختنه نماید. اهل سنت نیز انجام ختنه را بر ولی فرد نابالغ مستحب می‌دانند. اهمیت ختنه در اسلام به اندازه‌ای است که به نظر بعضی از فقیهان هرگاه مرد بالغ از ختنه خودداری کند، حاکم اسلامی موظف است او را به این کار وادارد.
دعای زمان ختنه
حال که به بررسی موضوع ختنه در اسلام پرداختیم لازم میدانیم دعای زمان ختنه را نیز برای علاقمندان در سایت منتشر کنیم. از حضرت امام صادق(ع) نقل شده که وقت ختنه کردن پسر این دعا را بخوانند:
اَللّهُمَّ هذِهِ سُنَّتُکَ وَ سُنَّهُ نَبِیِّکَ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَاتِّباعٌ مِنّا لَکَ وَ لِنَبِّیِکَ بِمَشِیَّتِکَ وَ بِاِرادَتِکَ وَ قَضاَّئِکَ لاَِمْرٍ اَرَدْتَهُ وَ قَضاَّءٍ حَتَمْتَهُ وَ اَمْرٍ اَنْفَذْتَهُ وَ اَذَقْتَهُ حَرَّ الْحَدیدِ فى خِتانِهِ وَ حِجامَتِهِ بِاَمْرٍ اَنْتَ اَعْرَفُ بِهِ مِنّى اَللّهُمَّ فَطَهِّرْهُ مِنَ الذُّنُوبِ وَزِدْ فى عُمْرِهِ وَادْفَعِ الاْفاتِ عَنْ بَدَنِهِ وَالاَْوْجاعَ عَنْ جِسْمِهِ وَ زِدْهُ مِنَ الْغِنى وَ ادْفَعْ عَنْهُ الْفَقْرَ فَاِنَّکَ تَعْلَمُ وَلانَعْلَمُ
خدایا این روش تو، و روش پیامبر توست درود تو بر او و خاندانش و پیروى ماست از تو و از پیامبرت به مشیت و اراده و حکمت.
براى کارى که اراده فرمودى، و حکمى که حتم نمودى، و امرى که اجرا کردى، و چشاندى به او سوزش آهن در ختنه و حجامتش، به کارى که تو به آن داناتر از منى، پس او را از گناهان پاک کن، و بر عمرش بیفزا، و آفات را از بدنش دور کن، و دردها را از جسمش بزداى، و بر توانگرى اضافه کن، و تهیدستى را از او برطرف نما، به درستى که تو میدانى و ما نمی‌دانیم.
آداب و رسوم ختنه در اسلام و کشورهای مسلمان
سنت ختنه در اسلام با آداب و رسوم مختلفی انجام میشود و در کشورهای مختلف کودکان را در سنین متفاوتی ختنه می‌کنند. برای مثال این مراسم در عربستان و به‌ویژه مکه معمولا بین سه تا هفت سالگی، در کشور مصر معمولا بین پنج تا شش سالگی، در شمال افریقا بین هفت روزگی تا سیزده سالگی، در ترکیه معمولا در هفت سالگی و نیز در مجمع الجزایر اندونزی گاه در چهارده ـ پانزده سالگی برگزار می‌شده است.
در ایران نیز با توجه به رواج علم پزشکی، آگاهی والدین از فواید ختنه، آگاهی از سن طلایی ختنه یعنی یک تا سه ماهگی و نیز وجود روش‌های بدون خونریزی ختنه برای نوزادان معمولا این جراحی در سن یک تا شش ماهگی انجام میشود. در مقاله ختنه در بیمارستان دلایل توصیه نشدن ختنه در چند روز ابتدایی تولد را برشمردیم که خواندن آن مطلب نیز خالی از فایده نخواهد بود.
منبع: سایت ویکی فقه
